Blog

7 mei 2020

Afgelopen week, tijdens een mooi webinar van ORMIT, maakte ik opnieuw kennis met het begrip 'liminale fase'. De fase waar we op dit moment in zitten.

Een klein stukje theorie van de Franse antropoloog Arnold van Gennep (1873-1957)*. Er zijn drie fases waarin een overgangsritueel zich ontwikkelt: afscheiding, liminaliteit (transitie) en re-integratie. Met liminaliteit wordt bedoeld dat men zich tussen twee werelden bevindt, of op de drempel van een overgang. Het is in deze intensieve periode dat er daadwerkelijke mega-veranderingen plaatsvinden.

We zitten als samenleving, als bedrijven en op kleinere schaal als individuen nu in deze liminale fase. Onzekerheid omdat de afscheiding van het oude plaats heeft plaatsgevonden. Er komt een nieuwe andere tijd aan, die nog onbekend is. En waarvan de re-integratie nog niet plaatsvind. De fase die hiertussen zit, is de liminale of transitie fase. De liminale fase wordt gekenmerkt door onder andere onzekerheid, pijn, stress en ongemak. En ook creativiteit, zingeving en ontdekking! Maar hoe ga je daar als individu nou mee om?

Erbij blijven, in plaats van proberen het op te lossen.

Erbij blijven, en niet proberen op te lossen. In plaats van vechten, verzetten, geef het aandacht en support, blijf erbij. Dank Bas Jurres voor deze bewustwording deze week. In mijn strijd.

Even terug naar de Frans antropoloog Van Gennep*. Voorbeelden van kenmerkende ‘rites de passage’ zijn die waarbij jongeren in het regenwoud van Brazilië, of bij de Mwiri in Uganda de overgang van kind naar volwassene maken. De jongeren gaan vaak dagen bloot het oerwoud in. Zo scheiden zij zich af van hun moeders en het dorp. In het oerwoud ondergaan ze allerlei proeven. En ze leren jagen, horen verhalen over de voorouders aan en aanbidden de aanbidden. Tegenwoordig komen daar vaak “moderne” rituelen bij. De dagen dat ze in het woud leven, heet de liminale fase. Het is in deze intensieve, geritualiseerde periode waarin de grote veranderingen plaatsvinden.

Wat je van deze gewoonten kan leren is dat er veel aandacht wordt besteed aan die liminale fase. Koesteren van de onzekerheid en blij zijn met het losweken. Blijf erbij en probeer het niet direct op te lossen. We zijn uitermate sterk in het oplossen van problemen. In plaats van vechten, verzetten, geef het aandacht en support, blijf erbij.

Wat ik leerde.

~~~

Door erbij te blijven, geef ik aandacht aan de pijnen in mijn lichaam.

Door erbij te blijven kom ik bij het kleine jongetje die op zoek was.

Door erbij te blijven, creëer ik een positieve mindset.

Door erbij te blijven, hoef ik niet een nieuw plan te hebben.

Door erbij te blijven, leef ik met de dag en geniet ik van nu.

Door erbij te blijven, voel ik de dankbaarheid van vandaag.

~~~

Probeer de tussenfase niet te verkorten en te haten. Probeer het te omarmen voor hoe lang het duurt. Het hoort zo ontzettend bij transformatie. De transformatie van binnenuit.

Hoe herken jij deze tussenfase? Hoe herken jij de onzekerheid of stress, en creativiteit en zingeving?

Dit mens-zijn is een soort herberg: elke ochtend weer bezoek. Een vreugde, een depressie, een benauwdheid, een flits van inzicht komt als een onverwachte gast. Verwelkom ze, ontvang ze allemaal gastvrij. Zelf als een menigte verdriet binnenstormt die met geweld je hele huisraad kort en klein slaat. Behandel dan toch elke gast met eerbied. Misschien komt hij de boel ontruimen om plaats te maken voor extase.De donkere gedachte, schaamte, het venijn, ontmoet ze bij de voordeur met een brede grijns en vraag ze om erbij te komen zitten. Wees blij met iedereen die langskomt. De hemel heeft ze stuk voor stuk gestuurd om jou als raadgever te dienen. 

- RUMI

*Van Gennep, Arnold (1909). 'Les rites de passage"