Blog
Transformatie: Afscheid en perspectief (3)
In een crisistijd ontstaan de juiste omstandigheden om een grote transformatie aan te gaan: Stilstand, pijn en reflectie. Aan de hand van mijn eigen lering, leg ik je in deze blog uit wat je tegenkomt bij transformatie. Deel 3 gaat over afscheid en perspectief.
Werk is voor veel mensen belangrijk: het geeft een inkomen, structuur, sociale contacten en heel belangrijk ‘betekenis’. Iedereen maakt wel eens mee dat hier onzekerheid op zit.
- Je kan verrast worden door een ontslag of je kan je werk niet meer uitvoeren door een crisis;
- Je wordt verzocht een andere functie te doen (demotie), wat voelt als een stap terug.
- Of je moet vanwege omstandigheden, bijvoorbeeld door gezondheidsproblemen, stress of andere reden, gas terug nemen.
Als het om je werk gaat, zijn dit ingrijpende gebeurtenis die grote effecten kunnen hebben in je leven.
Ook ik ken dit zo. Een deel van mijn werk wat ik laatste twee jaar heb opgebouwd is op dit moment niet in te vullen. Vanwege Corona en vanwege mijn fysiek. Ik schreef al eerder over mijn fysieke pijnen en de ziekte die daarbij is gediagnostiseerd. Het proces van afscheid nemen ken ik goed. Ik ken het nu zo in de omgang met een ziekte die onzekerheid geeft. Wat daarbij komt dat een vorm van ‘demotie’ voor mij plaats moet vinden.
Het proces
Omdat het zo ingrijpend is, is er ruimte nodig voor het verlies of de rouw. Als deze rouw niet genomen wordt, als het proces niet doorlopen wordt blijft er onderhuids nog een onafgemaakte ervaring voortbestaan.
De zogenaamde verliescirkel vanuit de theorie van Piet Weisfelt (1996) en Wibe Veenbaas (2007) (uitgebreid met thema’s door Riet Fiddelaers-Jaspers en Sabine Noten en (2013)) geeft mooi het proces aan van het verwerken van verlies EN de consequentie van niet genomen verlies, de rode binnencirkel.
Perspectief
Na het doorleven van het verlies met aandacht voor de stappen van de cirkel. Is er ook altijd het perspectief. Het welkom heten van het perspectief. Dat wil niet zeggen dat verlies per se zinvol moet zijn, of kunnen zijn, laat staan dat je er blij mee zou moeten zijn. En toch vraag het (zinloze) verlies van mensen op een bepaalde manier om een antwoord dat het mogelijk maakt om opnieuw een gelukkig, of gebalaceerd leven te kunnen leiden. Het grotere perspectief. Het perspectief biedt houvast, biedt nieuwe kansen en geeft nieuwe energie!
Als werkgever en als leidinggevende kan je hierin een verschil maken! Bij een demotie (een stapje terug of functieverandering naar een lager niveau) kan je als leidinggevende een verschil maken in de begeleiding van de medewerker. Wat de aanleiding van het stapje terug ook is. Of dit vrijwillig is of niet.
Als leidinggevende maak je het verschil
Hoewel een demotie helaas vaak als iets negatiefs wordt gezien, is de uitkomst vaak positief als dat met de juiste begeleiding en communicatie gaat. Het perspectief van de medewerker en het gevoel van betekenis hebben moet dan wel serieus worden genomen.
Het inzicht in ‘wat wil ik met mijn werkende leven’, ‘waar zitten mijn kwaliteiten’ en ‘waar krijg ik energie van’. Kan ervoor zorgen dat een demotie als iets zeer positiefs kan worden ervaren. Het luisteren naar het IK in plaats van het EGO is daarbij cruciaal. Het EGO wil altijd meer en is bezig met de buitenwereld. De IK luistert naar de binnenwereld.
Ik doe een stap terug in het geven van trainingen, en masseer minder. Daarnaast sport ik ‘anders’. Waar ik vroeger 100% gaf elk keer, dien ik nu met 60% genoegen te nemen. Daar heb ik van gebaald, getreurd en gaf onzekerheid. Waar ik betekenisvol in was, is niet meer.
Waar ik hard werkte en alles oplosbaar was, is er nu mildheid en berusting. En aan de andere kant opent nu het perspectief met meer mensen begeleiden als coach en nieuwe samenwerkingen zijn ontstaan. Ik barst van de energie. Het perspectief heeft zich aangediend. En ondanks dat het perspectief er is, de pijn van het afscheid en het verlies is ook af toe nog zo voelbaar.
San van der Meer
Als transformatie coach begeleid ik mensen in transformaties o.a. bij het nemen van het verlies en bij het creëren van het nieuwe perspectief. Ik coach leidinggevende o.a in het ontwikkelen van teams en individuen - en omgaan met demotie en ontslag.